LIBELLEN (ODONATA) OP LA PALMA


Op het Canarische eiland La Palma komen in aantallen heel veel Libellen voor ondanks dat er van nature weinig stromend of stilstaand zoet water is. Echter op grote delen van het eiland zijn bananenplantages waar betonnen waterreservoirs en een irrigatiesysteem gemaakt zijn om de plantages te bevloeien. Het zijn juist deze reservoirs waarin de Libellenlarven volop leven. Zelf was ik op La Palma in maart 2019 in de buurt van het plaatsje Tijarafe en beschrijf ik in dit artikeltje de waarnemingen die ik bij twee van de reservoirs op loopafstand van onze bungalow heb gedaan. Het waren voornamelijk drie soorten Libellen die ik daar aantrof, de Grote keizerlibel " Anax imperator ", de Vuurlibel " Crocothemis erythraea " en Zwervende heidelibel " Sympetrum fonscolombii ".

GROTE KEIZERLIBEL ( Anax imperator )

De Grote keizerlibel heb ik in verschillende verschijningsvormen kunnen waarnemen en vastleggen, behalve het mannetje die heb ik alleen maar rond zien vliegen. De vrouwtjes heb ik kunnen waarnemen tijdens het eieren afzetten. Het vrouwtje zet de eieren af op planten of drijvend materiaal "Endofytisch" in het water.

 

Grote keizerlibellen bezig met ei-afzetting

Video: van een vrouwtje bezig met ei-afzetting

 

Uit de afgezette eieren ontstaan daarna larven die één of twee jaar onderwater leven tussen de waterplanten en ze ondergaan meerdere vervellingen om te groeien. Voor de laatste vervelling (uitsluipen) kruipen ze uit het water om de laatste fase van hun leven verder te gaan als libel. Op de foto hieronder zien we een larve van een Grote keizerlibel die bezig is uit het water te kruipen en een ander exemplaar wat verder omhoog is gekropen

 

Libellen larven klaar voor het uitsluipen

Als ze ver genoeg omhoog zijn gekropen wachten ze op het zonnetje en begint de uitsluipfase. Het exemplaar hieronder is al uitgeslopen, maar de vleugels zijn nog niet geheel ontvouwen

 

Uitgeslopen Grote keizerlibel waarbij de vleugels nog niet geheel zijn uitgevouwen

 

Als de Libellenlarve is uitgeslopen blijven de Larvenhuidjes "Uitsluipsubstraten" aan de wanden hangen en daar hingen er van de drie verschillende soorten veel van. Hieronder staan enkele van de Grote keizerlibel afgebeeld.

 

Larvenhuidjes van de Grote keizerlibel


VUURLIBEL ( Crocothemis erythraea )

 

Vuurlibellen vlogen er veel rond. Ik heb zowel de mannetjes als de vrouwtjes kunnen waarnemen en ook het eieren afzetten van het vrouwtje gezien dat op een heel andere wijze gaat " Exofytisch ". Het vrouwtje vliegt rond en tikt het water aan om eitjes af te zetten. Opnamen zijn niet perfect, maar geven wel een weergave hoe het in zijn werk gaat.

 

Vuurlibel vrouwtje bezig met eieren afzetten.

Video van de ei-afzetting van de Vuurlibel

Uitgekleurd mannetje en  vrouwtje van de Vuurlibel

 

Ook de larven van deze soort leven in de waterreservoirs, maar ik heb geen levende aangetroffen in de tijd dat ik daar was. Wel kwam er in de tuin bij onze bungalow een exemplaar aangevlogen die kort daarvoor is uitgeslopen wat we kunnen zien omdat de vleugels nog niet volledig zijn uitgevouwen.

 

Exemplaar van een Vuurlibel waarbij de vleugels nog niet volledig zijn uitgevouwen

 

Ook van de Vuurlibel waren op de wanden van de waterreservoirs Larvenhuidjes als bewijs van het uitsluipen achter gebleven waarvan hier onder een paar voorbeelden.

 

Larvenhuidjes van de Vuurlibel


ZWERVENDE HEIDELIBEL ( Sympetrum fonscolombii )

 

Van de drie soorten libellen die ik tijdens mijn bezoek op La Palma bij Tijarafe ben tegen gekomen was de Zwervende heidelibel het rijkst vertegenwoordigd. Ook van deze soort heb ik het eieren afzetten kunnen waarnemen echter niet vast kunnen leggen. Ze vliegen als tandem over het wateroppervlak en tikken drijvend materiaal zoals algen en bladen aan om hun eieren op af te zetten. Ook levende larven die op het punt stonden om uit te sluipen heb ik niet waargenomen, maar ik heb wel de Larvenhuidjes gezien. De Zwervende heidelibel is herkenbaar aan het blauw in de ogen en de mannetjes kleuren rood als ze ouder worden. Op de afbeeldingen hieronder zien we een uitgekleurd mannetje en een vrouwtje.

 

Uitgekleurd mannetje en een vrouwtje van de Zwervende heidelibel

 

Heidelibellen zo ook de Zwervende heidelibellen zitten vaak op een hoog takje, vliegen weg om daarna weer op hetzelfde takje te landen. Als je dat weet is het leuk om je camera op het takje gericht te houden. Een voorbeeld hiervan is de video hieronder van een jong mannetje van de Zwervende heidelibel

 

Zwervende heidelibel jong mannetje

 

Ook van de Zwervende heidelibel waren larvenhuidjes (uitsluipsubstraten) op de wanden van de waterreservoirs terug te vinden waarvan hieronder een paar voorbeelden.

 

Larvenhuidjes van de Zwervende heidelibel

 

Libellen zijn rovers en eten insecten, zo eten grote soorten  ook wel kleinere libellensoorten. Zelf staan ze ook op het menu van andere dieren waarvan hieronder enkele voorbeelden. Een onfortuinlijke Vuurlibel man gevangen in het web van een Wespspin.

 

Een Vuurlibel man gevangen in het web van een Wespspin

 

En op de video hieronder zie je hoe een Canarische torenvalk een Grote keizerlibel soldaat maakt. De hagedissen staan als nummer één op hun menu waarvan hij er veel aan zijn vrouwtje gaf, echter de libel smikkelde hij lekker zelf op. Grappig is te zien hoe hij de oneetbare vleugeltjes wegwerpt.

 

 

Ongetwijfeld zullen er nog meer libellensoorten voorkomen op La Palma, maar die zijn door mij in de twee weken dat ik daar was niet waargenomen.