Heeft een bijzondere plek om haar eitjes af te zetten

De stadsreus of hoornaarzweefvlieg (Volucella zonaria) is een van de grootste zweefvliegen in West-Europa. Gemiddeld worden ze zo'n 2,5 cm lang. Deze zweefvlieg leeft van nectar en stuifmeel en draagt bij aan de bestuiving van bloemen.

De naam dankt deze soort aan zijn grootte en het uiterlijk dat sterk lijkt op dat van een hoornaarwesp. Daarnaast houdt hij zich graag op in stedelijke omgevingen.

Bij de meeste zweefvliegen leven de larven van bladluizen, maar bij de stadsreus ligt dat anders: de larven ontwikkelen zich namelijk in de nesten van sociale wespen, waar ze zich voeden met afval en dode insecten.

Als het vrouwtje bevrucht is, gaat ze op zoek naar een wespennest. Wanneer ze er een heeft gevonden, gaat ze eerst op enige afstand enkele minuten zitten, waarbij ze haar vleugels en achterlijf poetst met haar poten — mogelijk om geuren te verwijderen die de wespen zouden kunnen afschrikken.

Het nest betreedt ze lopend om op de bodem haar eitjes te leggen. Waarom ze dit ongestoord kan doen, blijft een raadsel. Elke andere indringer zou direct worden aangevallen door de wespen, en een steek zou in dat geval dodelijk kunnen zijn. Ook na het leggen van de eitjes kan ze het nest weer lopend verlaten, zonder te worden aangevallen.

De larven van de stadsreus die uit de eitjes komen, voeden zich met dode wespen en wespenlarven die op de bodem van het nest zijn terechtgekomen. Op een bepaald moment verpoppen de larven en overwinteren in het wespennest. In het voorjaar komen de poppen van de stadsreus uit en vliegen weg uit het inmiddels verlaten wespennest. Zo ontstaat een nieuwe generatie stadsreuzen.

In de herfst verlaten alle wespen het nest: de oude koningin en werksters sterven. De jonge koninginnen vliegen uit, samen met jonge mannetjes, om te paren. Daarna sterven de mannetjes. De jonge, bevruchte wespenkoninginnen overwinteren op een beschutte plek. In het voorjaar bouwt de koningin een nieuw nest met raten, waarin ze de eerste lichting larven legt. Zo ontstaat een nieuwe wespenkolonie.

Op de video hieronder is te zien hoe een vrouwelijke stadsreus het wespennest lopend verlaat, nadat zij haar eitje op de bodem van het nest heeft achtergelaten. De opname is gemaakt in Beauregard-de-Terrasson, Frankrijk, in september 2021.